Rijstkiemolie en Oryzanol

Wereldwijd is rijst (Oryza sativa) een van de belangrijkste basisvoedingsmiddelen. Ook in ons land staat het steeds vaker op het menu. Het is daarom geen wonder dat rijst onderwerp van wetenschappelijk onderzoek is geweest om te bekijken of er ook stofjes in verstopt zitten die mogelijk positieve gezondheidseffecten hebben.

Uiteraard vonden ze diverse vitamines en mineralen, maar niet in zulke grote hoeveelheden dat ze daar opgewonden van raakten. Rijst is een voedingsmiddel dat vooral bestaat uit koolhydraten (28%) en eiwitten (3%) en zeer kleine hoeveelheden vetzuren. De rest is water.

Maar wetenschappers geven niet zo snel op en ze onderzochten of die kleine hoeveelheden vetzuren misschien een interessant profiel hadden. Ze vonden een stofje dat ze de naam oryzanol gaven.

γ-Oryzanol is een mengsel van vetzuren en komt voonamelijk voor in de rijstkiemen en de daarvan afgeleide rijstkiemolie. Die olie bevat 1 tot 2 peocent γ-Oryzanol. In eerste instantie dachten ze dat dit een enkelvoudig chemisch stofjes was, maar uit verder onderzoek bleek dat γ-Oryzanol een meervoudig mengsel van diverse ferulinezuuresters van plantensterolen en triterpenoïden. Als dit nog niet ingewikkeld genoeg klinkt: het blijken voornamelijk te gaan om cycloartenyl ferulaat, 24-methylenecycloartanyl ferulaat en campesteryl ferulaat. Die drie stofjes beslaan zo'n 80% van het totale mengsel. De resterende 20% bevatten stofjes met onuitspreekbare namen als Δ7-stigmastenyl ferulaat, stigmasteryl ferulaat, Δ7-campestenyl ferulaat, Δ7-sitostenyl ferulaat, sitosteryl ferulaat, compestanyl ferulaat, and sitostanyl ferulaat.

Maar heeft die γ-Oryzanol ook interessante effecten op het menselijk lichaam, zo is de terechte vraag. Er blijken nogal wat misverstanden te bestaan over die effecten, want de uitgang -nol van γ-Oryzanol deed sommigen vermoeden dat het een hormoon was. Daarom dacht men in Verre Oosten dat γ-Oryzanol zou kunnen helpen bij de bestrijden van overgangsklachten en in de Verenigde Staten denken ze weer dat het nuttig kan zijn bij spieropbouw bij het sporten (lees: doping). De wetenschap kon het bewijs daarvoor echter niet vinden[1].

Wat de onderzoekers echter wel vonden was dat γ-Oryzanol (bij muizen) mogelijk kon helpen om het begin van dementie en de Ziekte van Alzheimer te vertragen of de gevolgen daarvan de verminderen[1][2][3].

Het gebruiken van rijstkiemolie is hierdoor aan te bevelen als je wilt zorgen dat je brein gezond ouder wordt. Het past dus bij een gezonde manier van leven.

[1] Williams: Dietary Supplements and Sports Performance: Herbals in Journal of the International Society of Sports Nutrition - 2006. Zie hier.
[2] Fujii et al: Gamma-oryzanol for behavioural and psychological symptoms of dementia in Psychogeriatrics – 2018.
[3] Hagl et al: Rice bran extract compensates mitochondrial dysfunction in a cellular model of early Alzheimer's disease in Journal of Alzheimers Disease – 2015.
[4] Hagl et al: Rice bran extract improves mitochondrial dysfunction in brains of aged NMRI mice in Nutritional Neuroscience – 2016.

Reacties