Hoe (on)gezond is de zuurzak?

De zuurzak (Annona muricata) wordt op diverse 'gezondheidsites' gezien als een soort superfood. Zie bijvoorbeeld hier, hier of hier.
Deze soort is inheems in het Caribisch gebied en in Centraal-Amerika. Omdat de zuurzak in tropische oorden groeit is het een groenblijvende tot een meter of tien hoge boom met ovaalvormige bladeren. Hij bloeit met groene kelkachtige bloemen die vastgeklonken zitten aan de stam of de dikkere takken. Vooral in de ochtend hebben de bloemen een zeer aangename geur.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Annona, is mogelijk een woord uit de taal van de Taino, een inheemse stam die ooit leefde in het Caraïbisch gebied en die al in de 16de eeuw was uitgestorven als gevolg van door kolonisten meegebrachte infectieziekten. In die taal werd zo de zuurzak (boom en vrucht) aangeduid. Zeker weten doet men het niet, want ook de taal is uitgestorven. Daarom is maar een woord geleend uit het Latijn, waar Annona de goddelijke verpersoonlijking was van de aanvoer van graan naar de stad Rome. De naam is afgeleid van het Latijnse woord annōna, wat 'graan' of 'middelen van bestaan' heeft betekend. We herkennen in annōna zelfs nog het woord annus ('jaar'). Het tweede deel, muricata, is uiteindelijk afgeleid van het Oudgriekse múax (μύαξ) 'mossel', waarmee men de vorm van de vrucht probeerde te omschrijven. Het woord 'zuurzak' is een verbastering van het Engelse soursop, wat een combi is van 'zuur' en 'sop' (van 'soppen' en 'in een vloeistof dopen').

De vrucht van de zuurzak is licht afgeplat, peervormig (of mosselvormig) en vaak wat gekromd. Ze worden tot 30 centimeter lang en kunnen wel vijf kilogram zwaar worden. De donkergroene, witgroen gespikkelde schil vertoont een ruitjespatroon. Elk ruitje draagt een zachte tot een centimeter lange gebogen stekel. Het vruchtvlees is sneeuwwit, rijp zeer zacht, vezelig-pappig, sappig en zoetzuur van smaak. De zuurzak wordt vaak gebruikt om smoothies, vruchtensap, sorbets en ijs van te maken.


Een beperkt onderzoek (bij muizen) zou hebben aangetoond dat een extract zou helpen om borstkanker te voorkomen[1]. Daar geloofde de Amerikaanse beurswaakhond (FDA) helemaal niets van en meldde dat het gebruik van zuurzak voor het behandelen van kanker 'bogus' en een 'scam' was en dat er 'geen geloofwaardig wetenschappelijk onderzoek bestond'.

Ook het Britse Cancer Research UK meende dat 'veel sites op internet adverteren en promoten zuurzakcapsules als een kankermedicijn, maar geen enkele daarvan is ondersteund door geloofwaardige wetenschappelijke organisaties'.

Maar wat wel een probleem is, is dat er een verband lijkt te bestaan tussen het nuttigen van de zuurzak en het ontstaan van een atypische vorm van de Ziekte van Parkinson[2]. Dit zou verklaard kunnen worden door de aanwezigheid van annonacine in de zuurzak, wat een sterke neurotoxine blijkt te zijn.

Conclusie: de zuurzak is niet echt gezond.

[1] Dai et al: Selective Growth Inhibition of Human Breast Cancer Cells by Graviola Fruit Extract In Vitro and In Vivo Involving Downregulation of EGFR Expression in Nutrition and Cancer – 2011
[2] Le Ven et al: Annonaceae fruits and parkinsonism risk: Metabolisation study of annonacin, a model neurotoxin; evaluation of human exposure in Toxicology Letters - 2011.

Reacties